Weird Science

Halo księżycowe

English ver­sion is here

Halo księży­cowe to jedno z fascy­nu­jących zja­wisk optycz­nych, które można zaob­ser­wo­wać na noc­nym nie­bie. Widok świe­tli­stego pier­ście­nia ota­cza­jącego tar­czę Księżyca wpro­wa­dza w zach­wyt i skła­nia do reflek­sji nad pięk­nem naszej atmos­fery. Już od sta­ro­żyt­no­ści ludzie zwra­cali uwagę na to nie­zwy­kłe zja­wi­sko, przy­pi­su­jąc mu różne zna­cze­nia mistyczne. Wie­rzono też, że halo (zarówno ksie­zy­cowe, jak i sło­neczne) zwia­stuje zmiany pogo­dowe, a w niek­tórych kul­tu­rach inter­pre­to­wano je jako znak boskiej obec­no­ści lub nad­cho­dzących wyda­rzeń o szcze­gól­nej wadze.

W kul­tu­rach euro­pej­skich feno­men ten często uwa­żano za zapo­wiedź burz, śnie­życ lub innych gwałt­ow­nych zmian atmos­fe­rycz­nych. Podobne prze­ko­na­nia pano­wały rów­nież w Azji – w sta­ro­żyt­nych Chi­nach kapłani i astro­lo­go­wie odczy­ty­wali zja­wi­ska optyczne na nie­bie jako znaki od bogów i cesar­skich przod­ków. W kul­tu­rze rdzen­nych ludów Ame­ryki halo było sym­bo­lem rów­no­wagi i cyklicz­no­ści natury.

Dziś, dzięki nau­ko­wym bada­niom, wiemy, że jest to efekt optyczny związany z zała­ma­niem świa­tła w krysz­tałk­ach lodu. Pomimo nau­ko­wego wyja­śnie­nia, jego nie­zwy­kły wygląd nadal budzi podziw i zain­te­re­so­wa­nie, a wiele osób trak­tuje je jako przy­pom­nie­nie o pięk­nie i tajem­ni­czo­ści ota­cza­jącego nas świata.

To zja­wi­sko pow­staje na sku­tek zała­ma­nia i odbi­cia świa­tła księży­co­wego w drob­nych krysz­tałk­ach lodu zawie­szo­nych w gór­nych war­stwach atmos­fery, naj­czę­ściej w chmu­rach pie­rza­stych. Świa­tło prze­cho­dząc przez krysz­tałki lodu, ulega zała­ma­niu pod kątem 22°, co pro­wa­dzi do pow­sta­nia cha­rak­te­ry­stycz­nego pier­ście­nia o tej wła­śnie śred­nicy wokół Księżyca. Podob­nie jak w przy­padku halo sło­necz­nego, wew­nętrzna kra­wędź pier­ście­nia jest naj­ja­śniej­sza, a niebo wew­nątrz halo wydaje się ciem­niej­sze niż na zew­nątrz.

Halo księży­cowe poja­wia się w obec­no­ści chmur wyso­kiego piętra, takich jak cir­ro­stra­tus, które skła­dają się z krysz­tałków lodu uno­szących się na wyso­ko­ści 5-10 kilo­me­trów.

Obser­wa­cje

16.02.2025, około godziny 03:14 - Jaworzno
Warunki: miej­skie

Wyda­wa­łoby się, że niebo pokryte pie­rza­stymi chmu­rami i zawie­szona w powie­trzu mgła, to warunki w jakich nie mogli­by­śmy się spo­dzie­wać żad­nych cie­ka­wych zja­wisk astro­no­micz­nych czy atmos­fe­rycz­nych. Ale to wła­śnie w takich oko­licz­no­ściach naj­czę­ściej można dostrzec halo wokół księżyca. Mimo trud­nych warun­ków udało mi się uch­wy­cić je na Fot.1.

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Fot. 1

Na zdjęciu można zau­wa­żyć sub­telny pier­ścień ota­cza­jący tar­czę Księżyca. Księżyc jest widoczny jedy­nie jako biała plama, ponie­waż aby zare­je­stro­wać nie­zbyt jasne halo, konieczne było usta­wie­nie odpo­wied­nio dłu­giego czasu naświe­tla­nia, co poskut­ko­wało prze­świe­tle­niem obrazu naszego natu­ral­nego sate­lity.

Lite­ra­tura dodat­kowa:

Marek Ples

Aa