Weird Science

M21 - Gromada Otwarta w Strzelcu

Gro­mada otwarta to grupa do kilku tysięcy gwiazd luźno połączo­nych gra­wi­ta­cją, pow­sta­łych z jed­nego obłoku mole­ku­lar­nego. Znaj­dują się tylko w galak­ty­kach spi­ral­nych i nie­re­gu­lar­nych, gdzie wciąż pow­stają nowe gwiazdy. Mają zwy­kle mniej niż kil­ka­set milio­nów lat. W trak­cie ruchu wokół cen­trum galak­tyki, gro­mady otwarte mogą zmie­niać ksz­tałt lub tra­cić gwiazdy w wyniku bli­skich kon­tak­tów z innymi gro­ma­dami lub obło­kami gazu.

Jedną z takich gro­mad jest Mes­sier 21 (znana także jako NGC 6531, lub Webb's Cross), którą na noc­nym nie­bie możemy zna­leźć w kie­runku półn­ocno-wschod­nim od kon­ste­la­cji Strzelca Sagit­ta­rius, w pobliżu obiek­tów Mes­siera M20, M22, M23 i M25. Została odkryta i ska­ta­lo­go­wana przez Char­lesa Mes­siera 5 czerwca 1764 roku. Gro­mada ta jest sto­sun­kowo młoda i ści­śle upa­ko­wana. W M21 ziden­ty­fi­ko­wano kilka nie­bie­skich olbrzy­mów, jed­nak więk­szość gwiazd to słabo widoczne obiekty.

Obser­wa­cje

26.06.2024, około godziny 00:00 - Jaworzno, ogród
warunki miej­skie, wysoki poziom zanie­czysz­cze­nia świa­tłem

Widoczny z mojego miej­sca obser­wa­cji połu­dniowy hory­zont jest sil­nie zaświe­tlony, nie spo­dzie­wa­łem się więc dosko­na­łych wyni­ków obser­wa­cji M21, która - jako poło­żona w Strzelcu - znaj­duje się sto­sun­kowo nisko wła­śnie po tej stro­nie nieba. Bar­dzo pomógł tu jed­nak filtr zmniej­sza­jący wpływ zanie­czysz­cze­nia nieba miej­skimi świa­tłami.

Ilustracja: Fot. 1 - bez opisu

Fot. 1 - bez opisu

Ilustracja: Fot. 1 - z opisem

Fot. 1 - z opisem

Z jasno­ścią 6,5m, opi­sy­wana gro­mada z pew­no­ścią nie jest widoczna gołym okiem. W ciemną noc jed­nak nawet najm­niej­sza lor­netka pozwala są dostrzec. Gro­mada znaj­duje się w pobliżu M20, czyli Mgła­wicy Trój­listna Koni­czyna, ale nie jest z nią związana gra­wi­ta­cyjne. M21 Sta­nowi część aso­cja­cji Sagit­ta­rius OB1.

Gro­mada M21 znaj­duje się w odle­gło­ści 2,2–4,25ly od Ziemi. Sza­cuje się, że ma około 6,6 miliona lat i masę 783,4M☉.

Przy­pusz­cza się, że 40-60 z obser­wo­wa­nych mało­ma­syw­nych człon­ków to gwiazdy wcho­dzące na ciąg główny, ziden­ty­fi­ko­wane na pod­sta­wie emi­sji wodoru alfa i obec­no­ści litu w wid­mie. Gwiazdy w gro­ma­dzie nie wyka­zują zna­czącego roz­rzutu wie­ko­wego, co suge­ruje, że for­mo­wa­nie się gwiazd nastąpiło jed­no­cze­śnie.

Para­me­try foto­gra­fii 1:

  • suma­ryczny czas eks­po­zy­cji: 8 minut (stack 24 kla­tek RAW po 20s, z wyko­rzy­sta­niem odpo­wied­niej ilo­ści kla­tek typu dark, bias i flat),
  • ISO: 1600,
  • apa­rat foto­gra­ficzny Canon EOS 600D,
  • obiek­tyw: typu zoom (wyko­rzy­stano fmax=250mm),
  • zasto­so­wano filtr zmniej­sza­jący wpływ miej­skiego zanie­czysz­cze­nia świa­tłem,
  • prze­słona: f/4 (najm­niej­sza możl­iwa w przy­padku wyko­rzy­sta­nego obiek­tywu),
  • sta­tyw: gło­wica para­lak­tyczna z pro­wa­dze­niem w osi rek­ta­scen­cji, wyju­sto­wana metodą dry­fową z wyko­rzy­sta­niem ste­row­nika wła­snej kon­struk­cji.

Lite­ra­tura dodat­kowa:

Marek Ples

Aa