Weird Science

M3 - Gromada Kulista w Psach Gończych

Mes­sier 3 to jedna z naj­ja­śniej­szych i naj­bar­dziej zna­nych gro­mad kuli­stych gwiazd na nie­bie półn­oc­nym. Została odkryta przez Char­lesa Mes­siera w 1764 roku, znaj­duje się w odle­gło­ści około 33 900 lat świetl­nych od Ziemi w kon­ste­la­cji Psów Gończych Canes Vena­tici. Gro­mada ta zawiera ponad pół miliona gwiazd, co czyni ją jedną z naj­bar­dziej masyw­nych gro­mad kuli­stych w Dro­dze Mlecz­nej. Śred­nica tej gro­mady wynosi około 180 lat świetl­nych, a jej wiek sza­cuje się na 11,4 miliarda lat. Gwiazdy w M3 są głów­nie bar­dzo stare i ubo­gie w metale, co ozna­cza, że pow­stały we wcze­snych eta­pach for­mo­wa­nia się naszej galak­tyki. Jed­nym z naj­bar­dziej inte­re­su­jących aspek­tów M3 jest jej popu­la­cja gwiazd zmien­nych. Gro­mada ta zawiera ponad 270 gwiazd zmien­nych typu RR Lyrae, które są klu­czowe dla astro­no­mów, ponie­waż umożl­i­wiają okre­śle­nie odle­gło­ści we Wszech­świe­cie.

Win­necke zmie­rzył odle­głość między skład­ni­kami jako 49,2". W 1966 roku pomiary przy­nio­sły war­tość 51,7", a w 1991 roku już 52,8". Obec­nie wia­domo, że obiekt Mes­sier 40 jest jedy­nie optycz­nie podwójny - jego skład­niki nie są bli­sko związane gra­wi­ta­cyj­nie.

Obser­wa­cje

29.06.2024, około godziny 22:15 - Jaworzno, ogród
warunki miej­skie, wysoki poziom zanie­czysz­cze­nia świa­tłem

M3 jest obiek­tem często obser­wo­wa­nym zarówno przez pro­fe­sjo­nal­nych astro­no­mów, jak i ama­to­rów. W małych tele­sko­pach jest widoczna jako jasna plamka, ale w więk­szych tele­sko­pach można dostrzec jej zło­żoną struk­turę i posz­cze­gólne gwiazdy.

Jak widać nawet na Fot.1, gro­mada M3 zawiera gwiazdy różn­ych typów, w tym czer­wone olbrzymy, gwiazdy błękitne i białe karły. Gro­mady kuli­ste, takie jak M3, są nie­zwy­kle ważne dla zro­zu­mie­nia ewo­lu­cji gwiazd i galak­tyk. Ich bada­nie pozwala astro­no­mom na dokładne okre­śle­nie wieku i składu che­micz­nego wcze­snego Wszech­świata.

Gro­mada kuli­sta M3 jest jed­nym z naj­bar­dziej fascy­nu­jących obiek­tów na noc­nym nie­bie. Jego bada­nie dostar­cza istot­nych infor­ma­cji na temat for­mo­wa­nia się i ewo­lu­cji naszej galak­tyki, a także pomaga w lep­szym zro­zu­mie­niu skali kosmicz­nych odle­gło­ści. Bogac­two gwiazd zmien­nych w tej gro­ma­dzie spra­wia, że jest ona nie­za­stąpio­nym narzędziem w arse­nale astro­no­mów zaj­mu­jących się bada­niami Wszech­świata.

Para­me­try foto­gra­fii 1:

  • ZWO See­star s50
  • suma­ryczny czas eks­po­zy­cji: 15 minut (stack 90 kla­tek po 10s, stac­ko­wane za pomocą pro­gramu Siril ver. 1.2.3)
  • zasto­so­wano filtr, pozwa­la­jący na zmniej­sze­nie wpływu sztucz­nego zanie­czysz­cze­nia świa­tłem i świe­ce­nia atmos­fery (wew­nątrz urządze­nia)

Lite­ra­tura dodat­kowa:

Marek Ples

Aa