Weird Science

M36 - Gromada Otwarta w Woźnicy

English ver­sion is here

Mes­sier 36, ina­czej NGC 1960, to młoda i zwarta gro­mada otwarta. Naj­pew­niej po raz pierw­szy opi­sał ją Gio­vanni Bat­ti­sta Hodierna jesz­cze przed rokiem 1654. Ponow­nie, nie­za­leżnie od niego, zaob­ser­wo­wał ją Guil­laume Le Gen­til w 1749 roku, a Char­les Mes­sier włączył obiekt do swo­jego kata­logu 2 wrze­śnia 1764 roku.

Gro­mada leży w odle­gło­ści około 4,1 tys. lat świetl­nych (w lite­ra­tu­rze spo­tyka się także war­to­ści z zakresu 3,8–4,3 tys. lat świetl­nych, w zależn­o­ści od zasto­so­wa­nej metody pomiaru), ma jasność całk­o­witą około 6,3m oraz śred­nicę kątową w przy­bli­że­niu równą 12′. W skład gro­mady wcho­dzą młode gwiazdy, a ich wiek sza­cuje się na około 25 milio­nów lat. Pod wie­loma względami M36 przy­po­mina M45, czyli Ple­jady, jed­nak jest poło­żona znacz­nie dalej od nas.

Obser­wa­cje

15.10.2025, około godziny 23:00 - Kato­wice
warunki miej­skie, bar­dzo wysoki poziom zanie­czysz­cze­nia świa­tłem

Gro­madę M36 można odna­leźć mniej więcej w poło­wie linii popro­wa­dzo­nej od Elna­tha (β Tauri) w Byku (Tau­rus) do Men­ka­li­nana (β Auri­gae) w gwiaz­do­zbio­rze Woźn­icy (Auriga). Woźn­ica jest łatwa do zlo­ka­li­zo­wa­nia, ponie­waż jej naj­ja­śniej­sze gwiazdy two­rzą wyraźny aste­ryzm sze­ścio­kąta poło­żony tuż nad Orio­nem (Orion), na półn­ocny zachód od Bliźn­iąt (Gemini) i na półn­ocny wschód od Byka oraz Ple­jad (M45). Warto wspom­nieć także o Kapelli (α Auri­gae), czyli Kózce, będącej trze­cią naj­ja­śniej­szą gwiazdą półn­oc­nej półk­uli nieba. Była ona przez sta­ro­żyt­nych Gre­ków często utożs­a­miana z kozą Amal­teą, kar­mi­cielką Zeusa.

W dobrej lor­netce M36 pre­zen­tuje się jako ziar­ni­sta, lekko roz­myta plamka. Dopiero uży­cie tele­skopu i więk­szych powięk­szeń pozwala roz­bić gro­madę na kil­ka­dzie­siąt nie­bie­ska­wych gwiazd, czę­ściowo sku­pio­nych w deli­kat­nie zagęsz­czo­nym jądrze (Fot. 1).

Ilustracja: Fot. 1 - bez opisu

Fot. 1 - bez opisu

Ilustracja: Fot. 1 - z opisem

Fot. 1 - z opisem

Jako młoda gro­mada, M36 nie zawiera czer­wo­nych olbrzy­mów.

Para­me­try foto­gra­fii 1:

  • suma­ryczny czas eks­po­zy­cji: 10 minut (stack 10 kla­tek RAW po 60s, z wyko­rzy­sta­niem odpo­wied­niej ilo­ści kla­tek typu dark, bias i flat)
  • ISO: 2500
  • tele­skop w sys­te­mie Mak­su­towa (100/1400), eks­po­zy­cja w ogni­sku głów­nym
  • zasto­so­wano filtr, pozwa­la­jący na zmniej­sze­nie wpływu sztucz­nego zanie­czysz­cze­nia świa­tłem i świe­ce­nia atmos­fery
  • sta­tyw: gło­wica para­lak­tyczna z pro­wa­dze­niem w osi rek­ta­scen­cji, wyju­sto­wana metodą dry­fową z wyko­rzy­sta­niem ste­row­nika wła­snej kon­struk­cji.

Lite­ra­tura dodat­kowa:

Marek Ples

Aa