M76 - Mgławica Małe Hantle albo Motyl
English version is here |
Mgławica M76, znana również jako Mgławica Małe Hantle lub - rzadziej - Mgławica Motyl, to niewielka mgławica planetarna, która wyróżnia się swoją ciekawą budową i zaskakującymi detalami strukturalnymi. Obiekt ten, choć o stosunkowo małych rozmiarach, stanowi istotny cel badań zarówno dla entuzjastów astrofotografii, jak i dla profesjonalnych obserwatorów kosmosu. Jej delikatna struktura i subtelne barwy nadają mgławicy niepowtarzalny charakter, czyniąc ją jednym z ciekawszych obiektów w katalogu Messiera.
Mgławica M76 znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza Perseus, w odległości około 2000-3500 lat świetlnych od Ziemi, a jej widoczna średnica wynosi zaledwie 2–3 minut kątowych. Centralna gwiazda mgławicy osiąga bardzo wysoką temperaturę, co skutkuje intensywnym promieniowaniem ultrafioletowym, zdolnym do jonizacji otaczającego gazu. Ciekawostką jest fakt, że mimo niewielkich rozmiarów, M76 prezentuje niezwykle wyraziste kształty, które niektórzy porównują do skrzydeł motyla – stąd też alternatywna nazwa.
Warto zaznaczyć, że ten obiekt przez niektórych obserwatorów jest uważany za jeden z najtrudniejszych do obserwacji na liście Messiera. Poza Małymi Hantlami istnieje też Mgławica Hantle M27.
Obserwacje
03.08.2024, około godziny 24:00 - Katowice
warunki miejskie, wysoki poziom zanieczyszczenia światłem
Jak widać, mimo obecności sztucznego oświetlenia udało się zarejestrować obraz o wyraźnym kontraście. Trzeba jednak powiedzieć, że są to jedynie najjaśniejsze elementy mgławicy - te delikatniejsze, zewnętrzne obszary obiektu pozostały niewidoczne. Zastosowanie techniki stackowania oraz odpowiednia kalibracja klatek typu dark, bias i flat pozwoliły na uzyskanie zadowalającego - jak na pierwszą obserwację - efektu. Obraz ukazuje wyjątkową morfologię obiektu, potwierdzając, że nawet w trudnych warunkach miejskich można osiągnąć zadowalające rezultaty przy użyciu odpowiednich metod obróbki obrazu.
Obserwacja tej mgławicy daje naprawdę wiele satysfakcji.
Parametry fotografii:
- sumaryczny czas ekspozycji: 30 minut (stack 60 klatek RAW po 30 s, z wykorzystaniem klatek typu dark, bias i flat)
- ISO: 1600
- teleskop w systemie Maksutowa (100/1400), ekspozycja w ogniu głównym
- zastosowano filtr redukujący wpływ sztucznego zanieczyszczenia światłem
- statyw: głowica paralaktyczna z prowadzeniem w osi rektascencji, ustawiona metodą dryfową
Literatura dodatkowa:
- Mal'kov u.F., A self-consistent determination of the distances, physical parameters, and chemical composition for a large sample of galactic planetary nebulae: The distances and parameters of central stars and the optical depths of envelopes, Astronomy Reports, 1997, 41(6), str. 760-776
- Phillips J. P., The distances of highly evolved planetary nebulae, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 2005, 357(2), str. 619-625
- Szymański T., Wędrówki po nocnym niebie. Konstelacja Perseusza, Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2010, str. 20-23
Marek Ples