Weird Science

Kula plazmowa

Efek­towna zabawka

Kula pla­zmowa to urządze­nie mające cha­rak­ter zabawki zapew­nia­jącej cie­kawy efekt wizu­alny. Jest ona wypo­sa­żona w szklaną kulą wypełn­ioną gazem o niskim ciśnie­niu. Zwy­kle wyko­rzy­stuje się mie­szankę helu z neo­nem, cza­sem z dodat­kiem innych gazów szla­chet­nych. Po włącze­niu wew­nątrz kuli pow­stają wstęgo­ksz­tałtne wyła­do­wa­nia elek­tryczne.

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Obser­wa­cja będących w ciągłym ruchu, wijących się w­stęg wyła­do­wań elek­trycz­nych spra­wia wręcz hip­no­ty­zu­jące wra­że­nie.

Ilustracja

Zasada dzia­ła­nia lampy pla­zmo­wej opiera się na zja­wi­sku joni­za­cji gazu pod dzia­ła­niem wyso­kiego napięcia. Wew­nątrz kuli panuje niskie ciśnie­nie, dzięki czemu do joni­za­cji docho­dzi pod wpły­wem sto­sun­kowo niskich napięć. Elek­troda lampy jest zasi­lana z prze­twor­nicy wytwa­rza­jącej prąd zmienny o małym natęże­niu, napięciu około 10kV i o wiel­kiej często­tli­wo­ści. Efek­tem są efek­towne wyła­do­wa­nia. Ich barwa jest uza­leżn­iona od rodzaju gazu. Wyła­do­wa­nia wzno­szą się ku górze dzięki zja­wi­sku kon­wek­cji.

W domo­wych warun­kach możemy zbu­do­wać efek­towne urządze­nie dzia­ła­jące na tej samej zasa­dzie.

Kula pla­zmowa z żarówki

By zbu­do­wać wła­sną kulę pla­zmową potrze­bu­jemy szkla­nego naczy­nia wypełn­io­nego roz­rze­dzo­nym gazem. Warunki te spełnia zwy­kła żarówka (nie ener­go­osz­czędna). Gaz obo­jętny wypełn­ia­jący żarówkę ma wystar­cza­jąco niskie ciśnie­nie by wywo­łać w nim jasne wyła­do­wa­nia. Jako źródła wyso­kiego napięcia możemy użyć układu ZVS lub choćby induk­tora Ruhm­korffa. Jeden bie­gun źródła wyso­kiego napięcia należy pod­łączyć do cokołu żarówki, drugi trzeba uzie­mić.

Ostrze­że­nie: Uży­wa­nia układu ZVS ani innych źródeł wyso­kiego napięcia nie pole­cam począt­ku­jącym bez doświad­cze­nia w obcho­dze­niu się z wyso­kim napięciem. Na wyj­ściu urządze­nia występuje napięcie wielu tysięcy wol­tów. Pora­że­nie może być groźne dla zdro­wia i życia eks­pe­ry­men­ta­tora! Autor nie bie­rze jakiej­kol­wiek odpo­wie­dzial­no­ści za wszel­kie mogące pow­stać szkody. Robisz to na wła­sne ryzyko!

Po włącze­niu zasi­la­nia wew­nątrz żarówki pow­stają dosko­nale widoczne nie­bie­skie wyła­do­wa­nia. Po dotk­nięciu dło­nią bańki żarówki wyła­do­wa­nia zbie­gają się w jej kie­runku. Efekt można zoba­czyć na poniższym zdjęciu i fil­mie:

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Wyła­do­wa­nia są także źródłem pew­nej ilo­ści pro­mie­nio­wa­nia ultra­fio­le­to­wego.

Życzę miłej i pou­cza­jącej zabawy:)

Lite­ra­tura dodat­kowa:

Marek Ples

Aa