Weird Science

Krwawiący metal - rodanki i żelazo(III)

Tym razem chciałbym przed­sta­wić bar­dzo pro­ste, ale jed­no­cze­śnie nie­zwy­kle efek­towne doświad­cze­nie. Spróbu­jemy spra­wić, aby stal zaczęła krwa­wić.

W tym miej­scu należy nad­mie­nić, że opi­sy­wana reak­cja nie jest jedy­nie cie­ka­wostką; w podobny spo­sób uzy­skuje się sub­sty­tut krwi sto­so­wany w prze­my­śle fil­mo­wym. Reak­cja z rodan­kami jest także wyko­rzy­sty­wana w ana­li­tyce che­micz­nej.

Doświad­cze­nie

W celu przy­go­to­wa­nia doświad­cze­nia musimy zgro­ma­dzić sub­stan­cje z poniższej listy:

Ostrze­że­nie: Rodanki są tok­syczne! Stężony kwas chlo­ro­wo­do­rowy HCl jest sil­nie żrący! Trzeba koniecz­nie sto­so­wać arty­kuły och­rony oso­bi­stej. Autor nie bie­rze jakiej­kol­wiek odpo­wie­dzial­no­ści za wszel­kie mogące pow­stać szkody. Robisz to na wła­sne ryzyko!

Musimy przy­go­to­wać odpo­wiedni roz­twór. W 25cm3 wody desty­lo­wa­nej roz­pusz­czamy 0,2g rodanku potasu KSCN lub taką samą ilość rodanku amonu NH4SCN, trzy kro­ple stężo­nego kwasu chlo­ro­wo­do­ro­wego HCl oraz kilka kro­pli 3% nad­tlenku wodoru H2O2. Tak otrzy­many roz­twór jest całk­o­wi­cie bez­barwny, co widać poni­żej.

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Potrze­bu­jemy też dowol­nego sta­lo­wego lub żela­znego przed­miotu. Odpo­wiedni będzie zwy­kły gwóźdź:

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Aby uru­cho­mić reak­cję wystar­czy wrzu­cić sta­lowy przed­miot do roz­tworu. Jej prze­bieg ilu­struje mój film, zamiesz­czony poni­żej.

Powierzch­nia metalu wydaje się krwa­wić! Widać to także na foto­gra­fiach:

Ilustracja:

Kliknij, aby powiększyć

Ilustracja:

Kliknij aby powiększyć

Wyja­śnie­nie

Użyty w doświad­cze­niu gwóźdź jest wyko­nany ze stali, której głów­nym skład­ni­kiem jest żelazo. I to wła­śnie żelazo rea­guje z roz­cieńczo­nym kwa­sem sol­nym HCl w obec­no­ści nad­tlenku wodoru H2O2. Dzięki temu w roz­two­rze poja­wiają się trój­do­dat­nie jony żela­zowe Fe3+.

W roz­two­rze roz­pu­ści­li­śmy jed­nak też roda­nek potasu KSCN. Jony rodan­kowe rea­gu­jąc z pow­sta­łymi wcze­śniej jonami żela­zo­wymi(III) dają w wyniku ciem­no­czer­wony kom­pleks do złu­dze­nia przy­po­mi­na­jący krew. To on jest odpo­wie­dzialny za "krwa­wie­nie" metalu.

Opi­sy­wana reak­cja jest bar­dzo czuła i wyko­rzy­stuje się ją w ana­li­tyce che­micz­nej do wykry­wa­nia jonów żelaza na trze­cim stop­niu utle­nia­nia.

Życzę miłej i pou­cza­jącej zabawy:)

Lite­ra­tura dodat­kowa

Marek Ples

Aa